Denderleeuw is een gemeente met vele gezichten. Klein, enorm dichtbevolkt en met een stedelijk karakter. Maar u kunt er eveneens genieten van de ongerepte natuur in de beschermde Wellemeersen of uitblazen in de open landbouwkouter. Duizenden leerlingen lopen hier school en maken van Denderleeuw een echte onderwijsgemeente. En ook sport is prominent aanwezig, met voetbalclub FCV Dender voorop en talrijke andere sportverenigingen in hun voetspoor. Zij kunnen gebruik maken van een uitgebreide sportinfrastructuur. Hoewel Denderleeuw ook wel eens als een slaapgemeente van forenzen genoemd wordt, brengt het rijke verenigingsleven dagelijks heel wat leven in de brouwerij. Zo verscheiden en toch zo vertrouwd, dat is Denderleeuw voor haar inwoners.
Net zoals vele gemeenten is de gemeente Denderleeuw een product van de fusiebeweging in de jaren zeventig. Sinds 1 januari 1977 vormen de gemeenten Denderleeuw, Iddergem en Welle een nieuwe entiteit: de gemeente Denderleeuw.
De gemeente wordt ten noorden begrensd door Aalst, ten oosten door Affligem en Liedekerke, ten zuiden door Ninove en ten westen door Haaltert.
Op bestuurlijk vlak behoort Denderleeuw tot het kanton Ninove van het arrondissement Aalst, in de provincie Oost-Vlaanderen. Op justitieel gebied maakt Denderleeuw deel uit van het gerechtelijk arrondissement Dendermonde.
Hoefijzerstructuur
Het reliëf van Denderleeuw wordt gekenmerkt door een plateau dat afdaalt naar de Dender en begrensd wordt door twee beekvalleien, ten zuiden door de Molenbeek en ten noordwesten door de Wildebeek. De Dender, die eerst in noordoostrichting loopt, verandert in Denderleeuw, achter de kerk, van stroomoriëntering en loopt in noord-westelijke richting naar Aalst.
Deze drie waterlopen hebben een bepalende rol gespeeld in het uitzicht van de gemeente. Niet alleen omdat de eerste leefgemeenschappen zich eertijds in de nabijheid van het water gevestigd hebben (Huissegem, Leeuwbrug en het dorpscentrum van Denderleeuw zijn gegroeid langs de Dender, Iddergem en Welle langs de beekvalleien). Ook nu nog blijkt dit duidelijk uit het bebouwde gedeelte van de drie deelgemeenten, dat als het ware een bijna aaneensluitend hoefijzer vormt langs deze waterlopen. Middenin het hoefijzer is het relatief gaaf gebleven centraal plateau een waardevol agrarisch gebied geworden. Dit is duidelijk zichtbaar op de kaart hiernaast: het bebouwde deel is roze ingekleurd.
Landelijk deel en stedelijk deel
De gemeente Denderleeuw ontwikkelt zich zodoende in twee onderscheiden helften: een landelijk deel en een stedelijk deel. De (zogenaamde ‘oude') Steenweg tussen Aalst en Ninove is de scheidingslijn tussen beide helften.
Het landelijk deel omvat de grote westelijke helft van de gemeente, met de dorpen Welle en Iddergem en de nieuwe wijk Hemelrijk. Centraal ligt de open landbouwkouter, eigenlijk een plateau van leemgronden. Denderleeuw ligt immers in de Vlaamse Leemstreek, en dat weten ook de baksteenfirma's. De steenbakkerijen zelf zijn er niet meer, maar aan de rand van de kouter bevindt zich wel nog een groot ontginningsgebied, in de volksmond beter gekend als ‘de Vlamoven' (zie foto). De kouter bestaat in hoofdzaak uit vruchtbare gronden die uiterst geschikt zijn voor de traditionele teelten van het leemgebied (granen, wortelen, knolgewassen, groenvoedergewassen, nijverheidsteelten) en voor sommige vormen van tuinbouw en bos.
Het stedelijk deel omvat de oostelijke strook, aanleunend bij het stedelijk gebied van Aalst. Hiertoe behoren onder meer de dichtbevolkte wijken Leeuwbrug en Dorp en de stationsomgeving. De aantrekkingskracht die Denderleeuw eertijds had op de schiptrekkers langs de Dender, heeft de gemeente nu op de treinreizigers die gebruik maken van de snelle treinverbindingen naar de grootsteden Brussel en Gent.
Pendelgemeente
Denderleeuw is dan ook uitgegroeid tot een van de belangrijkste knooppunten op het Belgische spoorwegennet. Geen enkele andere Vlaamse gemeente telt zoveel kilometer spoor per vierkante kilometer. Het station is een van de drukste van Oost-Vlaanderen.
Als gevolg hiervan is Denderleeuw geëvolueerd van een typische landbouwgemeente naar een residentiële pendelgemeente. De bevolkingsexplosie sinds het midden van de 19de eeuw is dan ook immens. Dit alles maakt dat de fusiegemeente Denderleeuw op heden, na Gent, de meest dichtbevolkte gemeente van de provincie Oost-Vlaanderen is!
Vlaams karakter
Denderleeuw behoort tot het Vlaams Gewest en de Vlaamse taalgemeenschap. De gemeente wil zich dan ook als dusdanig profileren. Het gemeentebestuur heeft daarom blijvend aandacht voor de vrijwaring en bevordering van het Vlaamse karakter van de gemeente. De gemeenteraad keurde daartoe op 27 juni 2013 het Vlaams manifest op maat van Denderleeuw goed.